Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü’ne (UNESCO) göre, 7,8 büyüklüğündeki depremden sonra, tarihi Gaziantep Kalesi yıkıldı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Antep Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı’ndaki bazı binalar hasar gördü. Tüm bölgenin Roma, Sasani, Bizans, İslam ve Osmanlı dönemlerinin önemli bir merkezi olduğu da vurgulandı. UNESCO, miras alanlarındaki zarara yönelik ilk aşamada araştırmaları başlattıklarını ve bu alanları hızla güvence altına almak ve istikrara kavuşturmak için hasarın kesin bir envanterini derleme sürecinde olduklarını açıkladı.
Depremde yıkılan tarihi yapılar arasında, Anadolu’nun bilinen ilk camilerinden olan Habibi Neccar Camii de yer alıyor. 7. yüzyıla dayanan ve avlusunda da 19. yüzyılda inşa edilen bir şadırvan olan caminin havadan çekilen görüntüleri, tarihi caminin enkazını gösteriyor. 14 asırlık caminin yakınında yer alan tarihi Yeni Hamam da depremde hasar gördü. Hatay’ın en büyük ilçesi olan ve eski Antakya’da bulunan Kurtuluş Caddesi üzerindeki cami, 638 yılında Müslüman Arapların eline geçtiği dönemde inşaa edilmişti. Cami Hz. İsa’nın havarilerine ilk inanan ve bu uğurda canını veren bir Antakyalı’nın adını taşıyor. Bu olay Kur’an-ı Kerim’de Yasin Suresi’nde geçiyor.
Hatay'daki 659 yıllık Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi depremde büyük hasar gördü. Tarihi Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi'nin kubbe ve duvarlarının bazı bölümleri yıkıldı, duvarlarda derin çatlaklar oluştu, ortada bulunan kilit taşı düştüğü için üst kısmı tamamen zarar gördü, taşıyıcı kolonları düştüğünden dolayı restorasyon şansının da bir hayli azaldığı bildirildi. Anadolu Havarisel Vekilliği Episkopos Genel Vekili Peder Antuan Ilgıt ve Latin Katolik Kilisesinin cemaati, devletin de desteğiyle kiliselerini yeniden onarıp ibadete açmayı umut ediyor: “Devletimizin ilgili birimleriyle işbirliği içerisinde ve yurt dışından da alacağımız yardımla kiliseyi gerektiği şekilde kültürel ve tarihi bir varlık olarak tekrardan şehrimize kazandırmak için elimizden geleni yapacağız. Burası için bu Katolik Kilisesi önemli. Burayı en kısa sürede inşa edip ibadetimize tekrar burada devam etmeyi arzu ediyoruz.”
Gaziantep'in Araban ilçesinde, milattan önce 1200 yıllarında Tunç Çağı'nda yapıldığı tahmin edilen Raban Kale-i Zerrin Kalesi içine sonradan eklendiği belirtilen İç Kale Cami'sinde de depremler nedeniyle hasar oluştu. Caminin kuzeyindeki girişi ve tavanı çöktü. Ekipler, camide restorasyon çalışmalarına kısa sürede başlanacağını bildirdi.
Maraş merkezli depremlerde, 1777 yılında yapıldığı bilinen ancak geçmişi 1500’lü yıllara dayanan Mar Yuhanna Rum Ortodoks Kilisesi de kısmen yıkıldı. Hatay’ın Arsuz ilçesinde bulunan tarihi Mar Yuhanna Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı Başkanı Cemil Turan, depremin yıktığı kilisenin yeniden ayağa kaldırılacağını söyledi.
Öte yandan deprem felaketi sadece taşınmaz kültürel mirası değil, yaşayan kültür mirasımızın elçilerini de vurdu.
.jpg)
Depremde hayata veda edenlerden biri de Kültür ve Turizm Bakanlığının "Kültürel miras taşıyıcısı" seçtiği Dengbej Mehmet Tanrıverdi oldu. Market ve spor salonu tarafından kolonları kesildiği iddia edilen Diyar-Galeria sitesinde hayatını kaybeden Tanrıverdi, kürt sözlü halk geleneğinin bin yıllık taşıyıcısı olan dengbej kültürünü yaşatıyordu. Antakya’nın küçük Yahudi cemaati de depremde büyük yara aldı. Hayatını kaybedenler arasında Antakya Yahudi Cemaati Başkanı Şaul Cenudioğlu ve eşi Tuna Cenudioğlu da vardı. Antakya ve Kilis'teki sinagogların az hasar gördüğü, Gaziantep'teki restore edilmiş sinagogun iyi durumda olduğu belirtildi.
Kahramanmaraş merkezli deprem felaketlerinin ardından gözler İstanbul'a çevrildi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanı Oktay Özel, megakentte 20 bin tarihi yapının deprem riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade ederek, bu yapıların bir an önce depreme hazır hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye yaşanan felaketin yaralarını sarmak için seferber oldu. Yapılan çalışmalar sırasında Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı'nın kurulmasını içeren kanun teklifi de TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.