Bu bölümde konuklarımız Hrant Dink Vakfı’nın KARDES uygulaması projesi koordinatörleri Narod Avcı ve Rudi Sayat Pulatyan oldu. KARDES Türkçe ve İngilizce dillerinde çok kültürlü hafıza turları rehberi uygulamasıdır. Akıllı telefonlara ücretsiz olarak indiriliyor. Bu uygulama ile İstanbul’da çeşitli rotalarda gezerken önünden geçtiğiniz binalar hakkında isterseniz çok kıymetli sanatçıların sesinden dinleyerek, isterseniz de okuyarak bilgi edinebiliyorsunuz.
In this episode, our guests were Narod Avcı and Rudi Sayat Pulatyan, coordinators of the Hrant Dink Foundation's KARDES application project. KARDES is a multicultural memory tour guide application in Turkish and English. It is downloaded to smartphones for free. With this application, you can learn about the buildings you pass by while traveling on various routes in Istanbul by listening to the voices of very valuable artists or by reading them. CLICK
Hrant Dink Vakfı kurulduğundan bu yana kültürel miras konusunda çok sayıda çalışma yapmış, geniş bir kültürel miras arşivine sahip. Ekip bu arşivin yaygınlaştırılması, paylaşımı için geliştirilen fikirler ile işe koyulunca KARDES Projesi ortaya çıkmış. En ince ayrıntısına kadar çalışıldığını gözlemlediğimiz rehber projesinde yalnızca somut kültür mirası değil, somut olmayan kültür mirası da ele alınmış, sözlü tarih çalışmaları yapılmış.
Uygulamada iki bölüm var: Keşfet ve hafıza turları. Keşfet bölümünde hem kendi konumunuzu hem de kültür varlıkları haritasında görülen, etrafınızdaki yapıların hikayesini bulabiliyorsunuz. Turlar bölümünde de mahalle mahalle çalışılmış rotalar var.
Koordinatörler projeyi kurgularken, ilgili insanlarla görüşüp hikayelere ve bilgilere ulaşmalarına paralel olarak profesyonellerle de çalışmış. Örneğin bir turun nasıl olması gerektiği konusunda rehberlere danışıp, tecrübelerini burada uygulamışlar.
KARDES gezerken kafanızı yukarıya kaldırmaya davet ediyor sizi. Çok sayıda kültürel miras yapısını görmenizi sağlıyor. Belki her gün önünden geçilen ve hikayesini bilmediğimiz yapıları keşfet bölümünde tanıyabiliyor, hafıza turları bölümünde de o yapılar hakkında önemli bilgilere ulaşıyorsunuz.
Çok kültürlü bir anlatı ortaya çıkartmaya çalışırken, hikayelerin birbirleriyle nasıl kesiştiğini, aslında farklı toplumların birbirleriyle nasıl dirsek teması içinde olduğu anlatıyor bu çalışma bize. Halihazırda uygulama içerisinde 18 farklı tur kayıtlı. Koordinatörler zaman içerisinde başka bölgelerin de ekleneceğini, asıl hedefin İstanbul’da bu uygulamaya geçmemiş sokak bırakmamak olduğunu belirtiyor.
Android ve ios tabanlı uygulamanın geniş bir kitle tarafından indirilip kullanıldığı bilgisini edindik. KARDES’in giderek büyümesi ve tüm Anadolu’ya yayılması planlanıyor. İlk hedefte Ankara ve İzmir olmak üzere önümüzdeki dönemde farklı şehirler de uygulamada yerini alacak. Hrant Dink Vakfı bünyesinde Kayseri, Adana ve Sıvas’ta kültürel miras taraması yapılıp kitaplaştırıldı. Bu şehirlerin de uygulamaya entegre edileceğini öğrendik.
Anadolu Din ve İnançları Platformu / Kültürel Mirasımızı Sırtlayanlar / Bölüm 16
Narod Avcı ve Rudi Sayat Pulatyan ile “Kardes uygulaması ve Hafıza Turları”
KONULAR: Kültürel Mirasın Korunması ve Yaşatılması, Kardes Projesi’nin detayları ve kapsamı, Kardes’in diğer şehirlere yayılması, Gelecek Planları ve Hedefler
Nükhet Everi: Anadolu Din ve İnançları Platformu için yaptığımız söyleşilerde bugün Hrant Dink Vakfı'ndan Narod Avcı ve Rudi Sayat Pulatyan'la birlikteyiz. Öncelikle bizlere kendinizi tanıtır mısınız?
Rudi Sayat Pulatyan: Vakıfta Kardes aplikasyonu koordinatörü olarak Narod ile birlikte çalışıyoruz. Ekip arkadaşımız Atom Şaşkal da var. Tarih lisansından sonra İstanbul'a gelip kültürel inceleme ve çalışma bölümünde yüksek lisans yapmaya başladım. O dönemde Narod bir gün beni aradı ve vakıfta bir pozisyon olduğunu söyledi. Bu şekilde vakıfla tanıştım ve birlikte Kardes projesini ortaya çıkardık.
Narod Avcı: Lisansımı Sosyoloji ve Yeni Medya üzerine yaptım. Sonrasında tarih yüksek lisansına başladım. Yüksek lisans sırasında Kültürel Miras Koordinatörü olarak vakıfta çalışmaya başladım. Üç buçuk yıldır bu görevdeyim. Rudy ile birlikte Kardes projesini geliştirmeye çalıştık.
Nükhet Everi: Kardes uygulamasını telefonunuza indiriyorsunuz ve İstanbul'un sokaklarında kültürel mirasın peşinde koşuyorsunuz. Bu projeyi detaylandırabilir misiniz? Neden böyle bir projeye karar verildi?
Narod Avcı: Vakfın kültürel miras projeleri yıllardır var. Türkiye Kültür Varlıkları haritasını hazırlamışlar. Bu arşivi daha yaygın kullanabilmek için Kardes projesi ortaya çıktı. İstanbul'daki her sokağın kendine özgü hikayesini keşfetmek istedik.
Rudi Sayat Pulatyan: Sokak hikayelerini takip ediyoruz. Moda’daki Mektep Sokak gibi duraklarımız var. Bu sokakların hikayelerini ortaya çıkarıyoruz. Bu projeyi İstanbul dışında da genişletmeyi planlıyoruz. İzmir veya Ankara gibi şehirlerde de benzer çalışmalar yapmayı hedefliyoruz. İstanbul'da yoğunlaştık ama ileride Anadolu'nun farklı şehirlerine de bu çalışmayı taşımayı planlıyoruz. Örneğin, Kayseri, Adana ve Sivas'ta kültürel miras taraması yapıldı ve bu çalışmalar kitaplaştırıldı. Bu şehirlerde de hafıza turları hazırlamayı düşünüyoruz.
Narod Avcı: Bu projeyi daha da geliştirmek istiyoruz. Her sokağın, her yapının bir hikayesi var. Örneğin, Sirkeci Garı'nın içinde bile bir tur olabilir. İstanbul'a dair eklemelerimiz sürekli devam edecek. Kınalıada’da iki tane tur var ve daha fazlası da çıkabilir.
Nükhet Everi: Bu uygulamanın seslendirilmesi konusunda bir çalışma yaptınız mı?
Rudi Sayat Pulatyan: İçeriklerimizi sanatçılar gönüllü olarak seslendirdi. Özellikle Tilbe Saran'ın sesinden Beyoğlu Tiyatro Turu içeriğe ayrı bir boyut kazandırıyor. Bu pandemi döneminde de insanlar evdeyken bu hikayeleri dinleyerek farklı bir deneyim yaşıyorlar.
Nükhet Everi: Kültürel mirasımızı yaşatmak adına bu tür projeler çok önemli. Gelecekteki planlarınız neler?
Narod Avcı: Kısa dönemde diğer şehirlere açılmayı planlıyoruz. Uzun vadede ise Anadolu'nun farklı şehirlerinde de hafıza turları hazırlamayı düşünüyoruz. Bu şekilde kültürel mirasımızı daha geniş bir kitleye ulaştırabiliriz. Kayseri, Adana ve Sivas'ta kültürel miras taraması yapıldı ve bu çalışmalar kitaplaştırıldı. Bu şehirlerde de hafıza turları hazırlamayı planlıyoruz. Bu çalışmalar sırasında yerel halkla da iletişime geçtik. Onların anlattıkları hikayeleri de projelerimize dahil ettik.
Rudi Sayat Pulatyan: Bu projeleri yaparken bölgedeki yerel rehberlerle ve tur şirketleriyle de görüştük. Onların önerilerini de dikkate alarak turlarımızı şekillendirdik. Her tur yaklaşık 10-12 duraktan oluşuyor ve yürüyüş mesafesi 3-4 dakika arasında. Toplamda ise turlar 1,5-2 saat sürüyor.
Nükhet Everi: Bu projeleri hayata geçirirken karşılaştığınız zorluklar neler oldu?
Narod Avcı: En büyük zorluklardan biri, her sokağın ve yapının hikayesini doğru ve detaylı bir şekilde ortaya çıkarmak oldu. Bunun için hem literatür taramaları yaptık hem de yerel halkla görüştük. Özellikle saha çalışmaları sırasında birçok ilginç hikaye ve bilgi topladık.
Rudi Sayat Pulatyan: Bir diğer zorluk ise, turları fiziksel olarak yürüyerek deneyimlemek ve uygun rotaları belirlemek oldu. İstanbul gibi yokuşlu bir şehirde, herkesin rahatça gezebileceği rotaları belirlemek bazen zor olabiliyor. Ancak bu zorlukları aşarak turlarımızı tamamladık.