Tarihte karşımıza eski ismi ile “El-Hadır veya El-Hıdır” olarak da çıkan Hz. HIZIR gezdiği ve gittiği topraklara bolluk bereket getirdiğine ve gerekli zamanlarda farklı kimlikler ve sıfatlarla görünerek insanları zor durumdaki kişilere yardım ettiğine inanılan bir kutsal kişiliktir.
Hz. Hızır’ın kimliği hakkında çok çeşitli söylemler olmakla birlikte ölümsüzlük suyunu içmeye izin verilmiş tek insan olduğu, Allah’ın verdiği bazı özel güçleri ve olanakları olduğuna inanılır. Kur’an-ı Kerim’in “Kehf” süresinde anlatılan kişinin Zülkarneyn adı ile de anılan Hz. Hızır olduğu düşüncesi yaygındır.
Halk kültürümüzde bolluğun bereketin simgesi ve değişik kimliklerde görünerek güç durumdaki insanlara yardım eden kutsal kişilik Hz. Hızır anısına, Aleviler şubat ayının ikinci haftasında (Salı – Çarşamba -Perşembe) üç gün oruç tutarlar. Perşembe akşamı da HIZIR CEMİ yapılır. O gün çerağlar ona yakılır, semahlar ona dönülür, kurbanlar ona kesilir, dertlere derman istenir.
Hızır günlerinde bereket ve sağlık vereceği inancıyla temiz su kaynaklarından sular içilir ve bu su sağlık getirsin diye ev halkına, bereketli olsun diye eve ve bahara çıkmaya çalışan hayvanlara serpilir. Genç kızlar kısmetleri için dilekler tutar, genç erkekler ise atlara binerek rızıkları bol olsun diye dua ederler. Dileği olanlar ya da dileklerinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini rüyalarında görmek isteyenler, akşam yemekten sonra su içmeden uyurlar. İnanılan odur ki; rüyaya yatan kişi o gece dileğinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini rüyasında görür. Evin avlusuna, bahçesine yani Hızır'ın uğrayabileceği bir yere un serpilir. Gece Hızır’ın o eve uğrayıp bereket getirmesi umulur. Sabah da un dökülen yerde heyecanla "Hızır’ın ayak izi" olup olmadığına bakılır. Unun üzerinde veya çevresinde herhangi bir iz varsa, Hızır oraya bereketi ile uğramış sayılır.
Hızır günlerinde, gelmekte olan baharın getireceği bolluk ve bereketin habercisi ve dağıtıcısı olarak HIZIR anılırken, pişirilen HIZIR lokmalarının paylaşılması, toplumsal yardımlaşma, birlik ve beraberliği güçlendirir. Toplumun tüm üyeleri Hz. Hızır gibi, birbirlerinin dar ve zor anlarına yetişmeye özendirilir. Paylaşan ve yardım edenlerin Hz. Hızır’ın da hoşnutluğunu kazanacağına inanılır.
FADİME KALBIDELİK - BURGAZ
SEVİLAY - ZEYNEL ŞAHAN (Dede)
Zeynal Şahan Dede'nin okuduğu Hızır Lokması Duası: